Algemeene Schippers vereeniging

Voor en door schippers

Agora

Motie AGORA aangenomen; Meer markttransparantie in de binnenvaart.

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin de regering gevraagd wordt om de binnenvaartsector te ondersteunen met het opstarten van een pilot van het AGORA-veilingsysteem.

Wat er aan vooraf ging
Jarenlang heeft de ASV aan de orde gesteld dat er meer transparantie zou moeten komen in de binnenvaartsector.

Het feit dat de schippers een gebrek aan marktmacht hebben en daarmee een speelbal zijn van verladers en vooral bevrachters is overal waar het maar kon aan de orde gesteld. In Europa, in de ESO (Europese Schippers Organisatie), bij de Kamerleden, bij de diverse staatssecretarissen en ministers. Maar verder dan deze problematiek aan de orde stellen kwamen we niet. De crisis na 2008 maakte pijnlijk duidelijk hoe het met de positie van de particuliere schipper gesteld was.

Er kwam een binnenvaartambassadeur, een crisisberaad, een drogelading-comité, maar er kwamen geen voorstellen om de gevraagde markttransparantie te bevorderen.

Wel werd een opdracht gegeven aan de universiteit Nijenrode om deze sector tegen het licht te houden. De uitkomsten van dit rapport boden de ASV de handvatten om met een gericht voorstel te komen. We vroegen niet langer alleen om markttransparantie, we maakten ook een uitgewerkt voorstel hoe die transparantie vorm zou kunnen krijgen in het veilingsysteem AGORA.

Politiek raakt geïnteresseerd
Twee politieke partijen pikten dit voorstel op: SP en PvdA trokken samen de kar om tot een rondetafelgesprek hieromtrent te komen in de Tweede Kamer. Daar werden de verschillende partijen aan het woord gelaten; samenwerkingsverbanden, de ASV, BVB, CBRB, bevrachters, een particuliere schipper: we mochten allemaal onze kant van het verhaal laten zien. Diverse politieke partijen lieten zien en horen geïnteresseerd te zijn in het feit dat de positie van de particuliere schippers voor verbetering vatbaar is.

Kennelijk is de ASV overtuigend genoeg geweest, en kennelijk zijn de diverse politieke partijen ontvankelijk gebleken voor de argumenten van de bond die de belangen van de particuliere schipper behartigt. Deze conclusie kun je wel trekken uit het feit dat er brede steun was voor de motie ten behoeve van het veilingsysteem die door de Kamerleden Jacobi en Smaling is ingediend. Dat ook partijen die jarenlang het credo hadden “de markt moet zijn werk doen” nu ook overtuigd zijn dat we hier een bijzondere markt hebben, en nu deze motie gesteund hebben, is pure winst.
Ook tijdens het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer lieten diverse partijen blijken dat men van de minister verwacht dat hierin stappen gezet zouden worden. Daarbij wees bijvoorbeeld de heer van Helvert (CDA) de minister op het feit dat dit systeem ACM-proof(1) is . Daarmee was het argument van tafel dat zo’n veilingsysteem niet zou mogen omdat het “ingrijpen in de markt zou zijn”.

(1 AMC - Autoriteit Consument en Markt)

MOTIE VAN DE LEDEN SMALING EN JACOBI


Voorgesteld 22 februari 2017


De Kamer,


gehoord de beraadslaging,


constaterende dat de spotmarkt in de binnenvaart momenteel onvoldoende transparant is met als gevolg dat er te vaak onder de kostprijs wordt vervoerd en de vergroening van de sector niet tot stand komt;


overwegende dat markttransparantie een stap is om de spotmarkt te verbeteren waarbij het veilingsysteem AGORA een doelmatige oplossing kan zijn;


verzoekt de regering om de binnenvaartsector te ondersteunen met het opstarten van een pilot met het AGORA-veilingsysteem voor de duur van twee jaar, zich daarbij te richten op de spotmarkt, te zorgen dat de marktmeester een onafhankelijke positie krijgt en de resultaten van AGORA te monitoren;


verzoekt de regering voorts om de Tweede Kamer halfjaarlijks te informeren over de ontwikkelingen rondom de pilot met het AGORA-veilingsysteem,


en gaat over tot de orde van de dag.


Smaling
Jacobi

De ASV is deze politici die het lef hadden de kar te trekken. Met name Lutz Jacobi en Eric Smaling, maar ook zeker degenen die zoals dat zo mooi heet “over hun eigen schaduw” heen hebben willen stappen, en ter discussie wilden stellen wat voorheen onbespreekbaar leek. Het tekent het feit dat men echt heeft geluisterd. Dat geldt niet alleen voor de politici. Ook andere organisaties hebben deze mogelijkheid niet als onbespreekbaar benoemd, zoals de ACM (autoriteit consument en markt).

Hoe nu verder?
Maar het is nog maar een motie, en we weten uit ervaring dat we er dan nog lang niet zijn. We moeten met elkaar dit project vorm geven. De ASV heeft altijd gezegd “het moet geen ASV-ding blijven”. Het moet iets worden van de hele bedrijfstak. De eerste stap is gezet, de teerling is geworpen… het is een kans, en dat geeft hoop.

De ASV heeft aangegeven wat zij van het ministerie verwacht om een pilot voor een veilingsysteem succesvol op te starten?

Wij denken aan:

  • een onafhankelijke marktmeester;
  • De faciliteiten om een veilingsysteem te bouwen,
  • actief helpen met verladers zoeken die in Agora willen stappen
  • (schippers komen wel als er werk is, zeker als het redelijk is).
  • (wettelijke) kaders ontwikkelen waarbinnen het veilingsysteem kan functioneren

Transparantie
Uitgangspunt van het veilingsysteem is markttransparantie. Juist ter wille van die transparantie is het belangrijk dat het veilingsysteem niet op vrijwillige basis wordt ingevoerd. De Minister wil schippers niet verplichten deel te nemen en ook de CBRB, die zich inmiddels wel iets soepeler opstelt richting AGORA, wil dat niet.

De ASV daarentegen heeft er weinig tot geen vertrouwen in als het veilingsysteem puur op vrijwillige basis opgestart zou worden. Hoe transparant is het als niet al het werk van de spotmarkt (en dat is tenslotte maar 20%) inzichtelijk is. Dan krijgen we weer alleen het werk aangeboden dat men op een andere manier (onderhands) niet kwijt kan. Daar hebben we weinig aan en het verandert ook niet wezenlijk iets aan de huidige situatie. Lees in het Nijenrode-rapport maar na hoeveel organisaties dat al op een of andere manier doen.

Verplicht of vrijwillig lijkt een klein verschil en waarschijnlijk denkt men dat het een eerste stap is om het op vrijwillige basis in te voeren. ASV vindt echter dat het essentieel is om het meteen goed neer te zetten.

Door een pilot op basis van vrijwillige deelname is de kans op mislukking enorm groot en dan hoeven we er nooit meer over te beginnen en is het idee van een veiling van de baan.

Dan hebben we ook geluiden gehoord als: “Wellicht de bevrachter verplichten om de prijs die aan de schipper is betaald transparant te maken richting de verlader. Bijvoorbeeld door een kopie factuur mee te sturen”. De ASV denkt dat dat niet of alleen op uiterst omslachtige wijze te contoleren is. Het is echt helemaal niet moeilijk om verschillende facturen te maken, dat is al zo vaak gebeurd.

Waarom kan er geen rekening gemaakt worden tussen verlader en schipper? De schipper levert een dienst (vervoer) aan de verlader en stuurt daar de verlader een rekening voor. De bevrachter levert een dienst aan de schipper, daar kan hij kosten voor rekenen en bij de schipper factureren. Desnoods vindt de bevrachter dat hij ook een dienst levert aan de verlader, dan kan hij daar de verlader ook een rekening voor sturen.

Dat maakt de zaak helder, zowel voor schipper, verlader als bevrachter. De bevrachter is misschien de enige die het niet zo helder wil, maar daar ging het nu juist allemaal om.

Hopelijk blijft de politiek, net als de ASV, markttransparantie in de binnenvaart een warm hart toedragen.

Sunniva Fluitsma, ASV